Đình Tô Tiền

Đình Tô Tiền có địa chỉ tại ngách 12/26, ngõ Tô Tiền, phường Trung Phụng, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội. Giữa thế kỷ XIX, đây nguyên là đất tổng Tiền Nghiêm, huyện Thọ Xương cũ, sau đó tổng Tiền Nghiêm đổi thành tổng Vĩnh Xương, huyện Thọ Xương, phủ Hoài Đức, tỉnh Hà Nội.

Theo hồi cố của các bậc cao niên trong làng và dấu vết kiến trúc hiện còn thì đình Tô Tiền được ra đời vào khoảng giữa thế kỷ XIX. Đến khoảng những năm 60 của thế kỷ XX, đình bị xuống cấp nặng, bà con trong ngõ đã sửa sang lại nơi thờ cúng. Vào đêm ngày 26/12/1972, đế quốc Mỹ đã cho máy bay B52 rải ném bom khu phố Khâm Thiên, cũng như các di tích trong khu vực đình Tô Tiền bị hủy hoại, san phẳng. Sau ngày hòa bình lập lại, nhân dân quyên góp sức người, sức của dựng lại ngôi đình làm nơi thờ cúng Thành Hoàng của làng.

Đình Tô Tiền thờ Khâm Điện Thiên Văn và Long Thần – Đây là những vị thần đã bảo hộ, phù trì cho cuộc sống bình yên của dân làng, được phong làm “Thượng Đẳng Tối Linh”.

Đình Tô Tiền hiện nay có kiến trúc đơn giản theo kiểu chữ “Đinh”, gồm tòa Tiền Tế và Hậu Cung, mái lợp giả ngói ống. Phía trước đình làm 3 bậc lên xuống bằng đá chạm khắc cánh sen cách điệu. Bộ khung kết cấu kiểu “Kèo cầu quá giang cột trốn”. Trước đình vẫn còn hai cột đồng trụ (vốn là dấu tích của ngôi đình cũ xưa kia). Đỉnh trụ đắp đôi nghê chầu vào nhau, phía dưới là các ô lồng đèn đắp tứ linh, tứ quý, thân trụ tạo mặt cắt, bổ khung ghi câu đối chữ Hán, đế trụ thắt cổ bồng. Hai bên hồi hiên có hai tượng Vũ Đinh và Thiên Ất với ý nghĩa bảo vệ sự uy nghiêm cho nhà Thánh. Gian giữa mở cửa sắt kiểu “Thượng song hạ bản”, hai gian bên để cửa sổ tạo sự thông thoáng và lấy ánh sáng từ bên ngoài vào.

Trong đình còn lưu giữ được một số di vật như: Hương án, Long ngai – Bài vị, Hoành phi, Câu đối, Cửa võng, Bát hương, Mâm bồng, Chân đèn … mang phong cách nghệ thuật thế kỷ XIX-XX.

Đình Tô Tiền là một trong những di tích hiếm hoi còn sót lại phản ánh sự biến động của một số phường thôn tại khu vực này vào giữa thế kỷ XIX. Ngôi đình chính là bằng chứng về sự tồn tại của một phường thôn cũ - đó là thôn Tô Tiền tại đây trên đất Thăng Long – Hà Nội.